Blockchain oracle là gì?

Công nghệ blockchain đã trở nên phổ biến đáng kể trong những năm gần đây nhờ tiềm năng cách mạng hóa hầu như tất cả mọi ngành theo một cách nào đó. Tuy nhiên, để blockchain hoạt động hiệu quả, cần có nguồn dữ liệu được tín nhiệm và đáng tin cậy. Đây là nơi blockchain oracle xuất hiện.

Trong bài viết này, chúng tôi sẽ giải thích khái niệm blockchain oracle, khám phá các loại blockchain oracle khác nhau và giới thiệu những lợi ích cũng như thách thức của công nghệ này.

Tóm tắt

• Blockchain oracle cung cấp cầu nối giữa blockchain và nguồn dữ liệu bên ngoài, cho phép hợp đồng thông minh trên cùng blockchain đó tương tác với dữ liệu trong thế giới thực.

• Oracle xác minh dữ liệu trước khi thêm vào blockchain, đảm bảo dữ liệu chính xác và không bị giả mạo.

• Cả oracle tập trung và phi tập trung đều tồn tại. Oracle tập trung là một thực thể duy nhất thu thập dữ liệu từ nhiều nguồn và cung cấp dữ liệu đó cho blockchain. Oracle phi tập trung là một mạng lưới các nút phối hợp với nhau để cung cấp dữ liệu cho blockchain.

• Trader tương tác với một blockchain oracle khi họ truy cập vào một nền tảng hiển thị dữ liệu giá thay đổi trên tài sản tiền mã hóa. Oracle giúp đưa dữ liệu giá này lên nền tảng.

• Oracle mang lại nhiều lợi ích, bao gồm tăng cường chức năng của hợp đồng thông minh và cải thiện độ chính xác và độ tin cậy của dữ liệu. Tuy nhiên, những thách thức thường gặp của công nghệ này bao gồm rủi ro bảo mật, sự phức tạp và chi phí cao.

Blockchain oracle là gì?

The role of blockchain oracle. Image source: 3commas.io

Blockchain oracle hoạt động như một cầu nối giữa blockchain và các nguồn dữ liệu bên ngoài. Blockchain oracle cung cấp một cách để các hợp đồng thông minh – là các hợp đồng tự khớp lệnh – tương tác với dữ liệu trong thế giới thực.

Oracle rất cần thiết để blockchain hoạt động hiệu quả trong các tình huống thực tế. Oracle hoạt động như một nguồn dữ liệu đáng tin cậy và xác minh thông tin trước khi được thêm vào blockchain. Vai trò của oracle rất quan trọng vì nó có mục tiêu là đảm bảo dữ liệu được thêm vào blockchain là chính xác và chống giả mạo, khiến nó trở thành một thành phần thiết yếu của hệ sinh thái blockchain.

Blockchain oracle hoạt động như thế nào?

Blockchain oracle hoạt động như một cầu nối giữa blockchain và các nguồn dữ liệu bên ngoài, cung cấp một cách để hợp đồng thông minh trên blockchain tương tác với dữ liệu trong thế giới thực. Quá trình cung cấp dữ liệu cho blockchain thông qua oracle thường bao gồm ba bước:

1. Yêu cầu dữ liệu: Khi hợp đồng thông minh trên blockchain yêu cầu dữ liệu từ nguồn bên ngoài, hợp đồng sẽ gửi yêu cầu đến oracle.

2. Xác minh dữ liệu: Sau đó, oracle sẽ xác minh dữ liệu bằng cách sử dụng các nguồn dữ liệu đáng tin cậy như API, web crawler hoặc các nguồn dữ liệu offchain khác. Dữ liệu được kiểm tra độ chính xác và tính toàn vẹn và nếu được coi là hợp lệ thì dữ liệu đó sẽ được gửi trở lại hợp đồng thông minh.

3. Truyền dữ liệu: Dữ liệu sau đó được truyền tới blockchain, nơi dữ liệu được thêm dưới dạng giao dịch. Giao dịch này sau đó được xác minh và xác thực bởi các nút của blockchain, để duy trì tính chính xác và tính bất biến của dữ liệu.

Các loại blockchain oracle

Có hai loại blockchain oracle chính: tập trung và phi tập trung.

Oracle tập trung

Oracle tập trung là một thực thể duy nhất cung cấp dữ liệu cho blockchain. Đó thường là bên thứ ba đáng tin cậy thu thập và xác minh dữ liệu từ các nguồn bên ngoài trước khi cung cấp cho blockchain. Các oracle tập trung thường nhanh hơn và đáng tin cậy hơn các oracle phi tập trung nhưng cũng dễ bị tấn công và thao túng hơn.

Oracle phi tập trung

Oracle phi tập trung là một mạng lưới các nút phối hợp với nhau để cung cấp dữ liệu cho blockchain. Loại oracle này dựa trên cơ chế đồng thuận để xác minh tính chính xác và tính toàn vẹn của dữ liệu. Kết quả là, oracle phi tập trung an toàn hơn và có khả năng chống thao túng cao hơn nhưng có thể chậm hơn và kém tin cậy hơn so với oracle tập trung.

Ngoài hai loại này, còn có một số loại oracle phụ, bao gồm:

• Oracle phần cứng: Những oracle này sử dụng các thiết bị vật lý như cảm biến hoặc chip RFID để cung cấp dữ liệu cho blockchain.

• Oracle phần mềm: Những oracle này sử dụng các chương trình phần mềm để thu thập dữ liệu từ các nguồn bên ngoài và cung cấp dữ liệu đó cho blockchain.

• Oracle dự đoán: Những oracle này cung cấp dữ liệu về các sự kiện trong tương lai, chẳng hạn như kết quả của một trận đấu thể thao hoặc giá cổ phiếu.

• Oracle uy tín: Các oracle này sử dụng hệ thống uy tín để xác định độ tin cậy của các nguồn dữ liệu và cung cấp dữ liệu dựa trên uy tín đó.

Loại oracle được sử dụng tùy thuộc vào trường hợp sử dụng cụ thể cũng như mức độ tin cậy và bảo mật cần thiết.

Trong khi đó, oracle cũng có thể được phân loại thành gửi đến và gửi đi, nghĩa là hướng dữ liệu di chuyển giữa blockchain và nguồn bên ngoài. Oracle đến sẽ đưa dữ liệu vào blockchain, trong khi oracle đi sẽ chuyển dữ liệu từ blockchain sang một nguồn bên ngoài. Oracle đến được sử dụng phổ biến nhất hiện nay.

Những thách thức về độ tin cậy của blockchain oracle

Trong khi các blockchain oracle đóng một vai trò quan trọng trong việc cho phép các blockchain tương tác với thế giới thực, một số thách thức về độ tin cậy có liên quan đến việc sử dụng công cụ này. Những vấn đề này bao gồm:

1. Tập trung hóa: Các oracle tập trung dễ bị tấn công và thao túng vì chúng dựa vào một thực thể đáng tin cậy duy nhất để cung cấp dữ liệu cho blockchain. Nếu thực thể này bị xâm phạm, nó có thể đưa dữ liệu không chính xác hoặc độc hại vào blockchain.

2. Xác minh dữ liệu: Tính chính xác và tính toàn vẹn của dữ liệu do oracle cung cấp phụ thuộc vào chất lượng của nguồn dữ liệu được sử dụng và quy trình xác minh được oracle sử dụng. Nếu các nguồn hoặc quy trình này không đáng tin cậy hoặc bị xâm phạm, điều đó có thể dẫn đến tình trạng dữ liệu không chính xác hoặc gian lận được thêm vào blockchain.

3. Khả năng tương tác: Các blockchain khác nhau có thể yêu cầu các loại dữ liệu khác nhau từ các nguồn khác nhau, khiến việc tiêu chuẩn hóa dữ liệu do oracle cung cấp trở nên khó khăn. Điều này có thể dẫn đến các vấn đề về khả năng tương tác và hạn chế tính hữu ích của dữ liệu do oracle cung cấp.

Nhiều người coi oracle phi tập trung là câu trả lời để giảm thiểu những thách thức trên vì chúng không dựa vào một thực thể tập trung duy nhất để xác minh tính chính xác và tính toàn vẹn của dữ liệu được cung cấp.

Blockchain oracle trong DeFi

Tài chính phi tập trung (DeFi) đã chứng kiến ​​sự tăng trưởng đáng chú ý trong những năm gần đây, đạt tổng giá trị được khóa là $82,2 tỷ tính đến giữa năm 2024. Oracle token đã trở nên đặc biệt phổ biến trong cộng đồng DeFi nhờ tiện ích và hiệu suất lịch sử của tài sản này.

Blockchain oracle đã đóng vai trò công cụ trong việc phát triển DeFi, vì chúng nâng cao độ tin cậy và độ chính xác của dữ liệu trên các giao thức DeFi khác nhau. Nhiều giao thức DeFi khác nhau đã ra mắt oracle giá để cung cấp dữ liệu giá minh bạch cho người dùng. Ví dụ: giao thức thị trường tiền tệ Compoundđã công bố oracle giá phi tập trung của mình, Open Price Feed (OPF), vào tháng 8/2020. Trong OPF, bên báo cáo giá – chẳng hạn như sàn giao dịch tiền mã hóa, giao thức DeFi và quầy giao dịch OTC – có thể gửi dữ liệu giá cho vay và giao dịch ký quỹ bằng khóa công khai đã biết. Người dùng có thể lấy dữ liệu giá được báo cáo bằng cách truy cập giao diện lập trình ứng dụng công khai của bên báo giá. Oracle giá mang tính phi tập trung, vì việc gửi và truy cập dữ liệu giá có thể được thực hiện mà không cần sử dụng cơ sở hạ tầng của giao thức Compound.

Sự phổ biến ngày càng tăng của các nền tảng oracle phi tập trung – đặc biệt là Chainlink – cũng thúc đẩy sự phát triển gần đây của DeFi. Chainlink cung cấp các oracle phi tập trung truy xuất và cung cấp dữ liệu tài chính cho phái sinh và cho vay. Chẳng hạn, Chainlink tuyên bố các oracle của họ đã truy xuất dữ liệu của hơn 90% khối lượng các vụ vỡ nợ cho vay phái sinh trong các blockchain công khai. Dữ liệu này được các nhà cung cấp sản phẩm phái sinh DeFi như Synthetix, Nexus Mutual và MCDEX áp dụng.

Bằng cách dựa vào nền tảng oracle phi tập trung, các giao thức DeFi có thể tiết kiệm thời gian và nguồn lực đồng thời thúc đẩy sự đổi mới trong các lĩnh vực tài chính phi tập trung khác.

Ví dụ về blockchain oracle

Có một số ví dụ về blockchain oracle đang được sử dụng trong ứng dụng thế giới thực:

1. Chainlink:Chainlink là mạng lưới oracle phi tập trung cung cấp dữ liệu an toàn và đáng tin cậy cho hợp đồng thông minh trên nhiều blockchain khác nhau. Nền tảng này sử dụng một mạng lưới các nút để xác minh tính chính xác và tính toàn vẹn của dữ liệu nhận được từ nhiều nguồn khác nhau, bao gồm API và nguồn cấp dữ liệu.

2. Band Protocol:Band Protocol là một mạng lưới oracle phi tập trung cung cấp dữ liệu cross-chain cho các blockchain khác nhau. Mạng lưới này sử dụng kết hợp các cơ chế đồng thuận Proof of Stake và Proof of Authority được ủy quyền để xác minh tính chính xác và tính toàn vẹn của dữ liệu.

3. Augur: Augur là một nền tảng thị trường dự đoán phi tập trung sử dụng oracle để cung cấp dữ liệu về kết quả của sự kiện. Người dùng có thể đặt cược vào kết quả của sự kiện như trò chơi thể thao, bầu cử và thị trường tài chính, đồng thời oracle cung cấp dữ liệu kết quả để thanh toán cược.

4. Oraclize: Oraclize là dịch vụ oracle tập trung cung cấp dữ liệu cho nhiều blockchain khác nhau như Ethereum, Bitcoin và EOS. Dịch vụ này sử dụng các nguồn dữ liệu đáng tin cậy như API và các web crawler để cung cấp dữ liệu cho nền tảng hợp đồng thông minh.

5. Harbinger: Harbinger là dịch vụ oracle phi tập trung cung cấp dữ liệu về giá cho nhiều tài sản kỹ thuật số khác nhau, bao gồm tiền mã hóa và stablecoin. Dịch vụ này sử dụng một mạng lưới các nút để xác minh tính chính xác và tính toàn vẹn của dữ liệu và cung cấp dữ liệu cho các hợp đồng thông minh trên các blockchain khác nhau.

Lợi ích của blockchain oracle

Blockchain oracle mang lại một số lợi ích cho hệ sinh thái blockchain.

Tăng cường chức năng cho hợp đồng thông minh

Bằng cách cung cấp dữ liệu trong thế giới thực, các blockchain oracle hỗ trợ hoạt động của các hợp đồng thông minh phức tạp và tinh vi hơn có thể tương tác với dữ liệu bên ngoài và tự động hóa các quy trình dựa trên dữ liệu đó.

Cải thiện độ chính xác và độ tin cậy của dữ liệu

Bằng cách xác minh dữ liệu từ các nguồn đáng tin cậy, blockchain oracle hướng đến mục tiêu đảm bảo rằng dữ liệu được thêm vào blockchain là chính xác và chống giả mạo, tăng độ tin cậy của dữ liệu và giảm nguy cơ sai sót hoặc gian lận.

Khả năng tương tác tốt hơn giữa các blockchain

Blockchain oracle có thể cung cấp dữ liệu cross-chain để mang lại khả năng tương tác giữa các blockchain, cho phép trao đổi liền mạch dữ liệu và tài sản giữa các hệ sinh thái blockchain.

Các trường hợp sử dụng mới cho công nghệ blockchain

Blockchain oracle mở ra những khả năng mới cho công nghệ blockchain, chẳng hạn như thị trường dự đoán, quản lý chuỗi cung ứng và các ứng dụng Internet vạn vật, nơi dữ liệu trong thế giới thực là điều cần thiết để blockchain hoạt động hiệu quả.

Cách sử dụng blockchain oracle trong thế giới thực?

Khả năng của blockchain và hợp đồng thông minh trong việc truy cập dữ liệu off-chain từ nhiều nguồn khác nhau mang đến rất nhiều cơ hội trong thế giới thực.

Ví dụ: oracle có thể được sử dụng để tối ưu hóa logistics bằng cách cho phép hệ thống được cập nhật theo thực tế với khả năng truy xuất nguồn gốc hoàn chỉnh. Trong trường hợp xảy ra sự gián đoạn khi vận chuyển như thời tiết xấu hoặc bị hư hại, các hợp đồng thông minh kiểm soát hệ thống có thể được cập nhật để phản ánh các tình huống mới. Tất cả các sửa đổi có thể được theo dõi để đảm bảo tính minh bạch hoàn toàn giữa tất cả các bên liên quan, trong khi các hợp đồng thông minh sẽ tiếp tục thực hiện tự động dựa trên tình hình mới.

Những thách thức với blockchain oracle

Mặc dù blockchain oracle mang lại một số lợi ích cho hệ sinh thái blockchain nhưng cũng có một số thách thức liên quan đến việc sử dụng công cụ này.

Rủi ro bảo mật liên quan đến oracle tập trung

Các oracle tập trung dễ bị tấn công và thao túng vì chúng dựa vào một thực thể đáng tin cậy duy nhất để cung cấp dữ liệu cho blockchain. Nếu thực thể này bị xâm phạm, nó có thể đưa dữ liệu không chính xác hoặc độc hại vào blockchain.

Ví dụ: xảy ra tấn công xen giữa. Tại đây, tác nhân ác ý có quyền truy cập vào luồng dữ liệu giữa oracle và hợp đồng thông minh. Sau đó, tác nhân này sẽ sửa đổi hoặc làm sai lệch dữ liệu, làm giảm chất lượng dữ liệu do các blockchain oracle cung cấp.

Khó khăn trong việc xác minh dữ liệu từ oracle phi tập trung

Mặc dù các oracle phi tập trung có thể giảm nguy cơ bị tấn công và thao túng, nhưng việc xác minh tính chính xác và tính toàn vẹn của dữ liệu có thể là một thách thức. Cơ chế đồng thuận mà các oracle phi tập trung sử dụng phải mạnh mẽ và an toàn để ngăn chặn các nút độc hại đưa vào dữ liệu gian lận.

Các vấn đề về quy định khi sử dụng nguồn dữ liệu của bên thứ ba

Việc sử dụng nguồn dữ liệu của bên thứ ba có thể dẫn đến rủi ro về quy định, vì những nguồn này có thể không tuân thủ các yêu cầu pháp lý và có thể đưa dữ liệu không chính xác hoặc gian lận vào blockchain.

Sự phức tạp và chi phí

Việc triển khai blockchain oracle có thể phức tạp và tốn kém, đòi hỏi nguồn lực và kiến thức chuyên môn đáng kể. Ngoài ra, chi phí sử dụng oracle có thể cao vì nhà cung cấp dữ liệu có thể tính phí cung cấp dữ liệu cho blockchain.

Nhà phát triển và người dùng blockchain có thể sử dụng nhiều chiến lược khác nhau để giải quyết những thách thức này. Ví dụ: việc phát triển các công nghệ và giao thức mới có thể giúp giảm độ phức tạp và chi phí khi triển khai blockchain oracle, giúp công cụ này trở nên dễ tiếp cận với nhiều người dùng hơn.

Lời kết

Blockchain oracle là yếu tố thiết yếu trong việc giúp các blockchain tương tác với thế giới thực, cho phép các hợp đồng thông minh truy cập dữ liệu trong thế giới thực và thực hiện dựa trên dữ liệu đó. Blockchain oracle mang lại một số lợi ích cho hệ sinh thái blockchain, bao gồm tăng cường chức năng cho hợp đồng thông minh, cải thiện độ chính xác và độ tin cậy của dữ liệu, tăng khả năng tương tác giữa các blockchain khác nhau và các trường hợp sử dụng mới cho công nghệ blockchain.

Tuy nhiên, có một số thách thức liên quan đến việc sử dụng công cụ này. Những thách thức này bao gồm rủi ro bảo mật liên quan đến oracle tập trung, khó xác minh dữ liệu từ oracle phi tập trung, các vấn đề về quy định khi sử dụng nguồn dữ liệu của bên thứ ba, cũng như sự phức tạp và chi phí. Khi công nghệ blockchain trưởng thành, chúng ta mong đợi được thấy nhiều cách sử dụng tiên tiến hơn của blockchain oracle. Sự phát triển này cũng có thể mang đến sự ra đời của các công nghệ và giao thức mới để giải quyết những thách thức đang gặp phải hiện nay.